Huidige nieuws uit de olie- en gas- en energiesector op 10 december 2025: prijstrends voor olie en gas, sanctiedruk, grondstofmarkttendensen, brandstofproductie, energiebesluitvorming en globale trends.
De actuele gebeurtenissen in de brandstof- en energiesector (TÉK) op 10 december 2025 trekken de aandacht van investeerders en marktdeelnemers vanwege hun ambiguïteit. De confrontatie tussen Rusland en het Westen ontwikkelt zich nog steeds onder druk van sancties: er is geen directe versoepeling van de beperkingen opgetreden, integendeel, de G7-landen en de EU bespreken in het begin van 2026 een nieuwe verstrenging van de maatregelen tegen de Russische olie- en gassector. Ondertussen behoudt de wereldwijde oliemarkt een fragiel evenwicht: de prijzen van Brent-olie blijven rond de $60 per vat, wat het evenwicht tussen de stijgende aanbod en verzwakkende vraag weerspiegelt. De Europese gasmarkt komt de winter relatief zelfverzekerd tegemoet - de ondergrondse gasopslag (UGS) in de EU is begin december nog steeds voor meer dan 75% gevuld, wat een buffer biedt en de prijzen op een gematigd niveau houdt. De wereldwijde energietransitie versnelt verder: in veel regio's worden recordhoeveelheden elektriciteit gegenereerd uit hernieuwbare bronnen (VRE), hoewel landen voor de betrouwbaarheid van hun energiesystemen voorlopig niet afzien van traditionele bronnen. In Rusland blijven de autoriteiten na de prijsstijgingen in de herfst maatregelen implementeren om de binnenlandse brandstofmarkt te stabiliseren. Hieronder volgt een gedetailleerd overzicht van de belangrijkste nieuwsitems en trends in de olie-, gas-, elektriciteits- en grondstofsectoren op deze datum.
Oliemarkt: voorzichtige productiebeheer te midden van het risico van overaanbod
Wereldwijde olieprijzen blijven relatief stabiel onder invloed van verschillende fundamentele factoren. Noordzeeaardolie Brent wordt verhandeld rond de $62–64 per vat, terwijl Amerikaanse WTI in het bereik van $58–60 ligt. De huidige prijzen liggen ongeveer 10% onder de niveaus van een jaar geleden, wat de geleidelijke correctie van de markt na de prijs pieken van 2022–2023 weerspiegelt. Meerdere sleuteltrends hebben invloed op de prijsdynamiek:
- Stijging van de OPEC+ productie: de oliealliantie heeft in 2025 geleidelijk het aanbod op de markt vergroot. In december werden de productiequota voor de belangrijkste deelnemers aan de overeenkomst opnieuw verhoogd met 137 duizend vaten per dag (evenals in de voorgaande twee maanden), maar voor het eerste kwartaal van 2026 is besloten om een pauze in de productie-uitbreiding in te lassen om de vorming van overaanbod te voorkomen. Van april tot november is het totale OPEC+ quota met ongeveer 2,9 miljoen vaten per dag gestegen, wat heeft geleid tot een toename van wereldwijde olie- en aardoliereserves.
- Vertraging in de vraaggroei: de wereldwijde olieconsumptie groeit met gematigde snelheid. Volgens bijgewerkte schattingen van het Internationaal Energieagentschap (IEA) zal de vraag naar olie in 2025 met ongeveer 0,7 miljoen vaten per dag toenemen (ter vergelijking, in 2023 was deze meer dan 2,5 miljoen). Zelfs de OPEC-voorspellingen zijn voorzichtiger geworden - het kartel verwacht een vraaggroei van ongeveer 1,1–1,3 miljoen vaten per dag voor 2025. De redenen omvatten een vertraging in de wereldeconomie en het effect van de hoge prijzen in voorgaande jaren die energiebesparing stimuleren. Een extra risicofactor is de verzwakking van de industriële groei in China, waardoor de appetijt van 's werelds grootste olieconsument wordt beperkt.
- Sancties en onzekerheid: sanctiedruk veroorzaakt tegenstrijdige effecten op de markt. Enerzijds compliceren nieuwe westerse beperkingen, zoals de sancties van de VS en het VK tegen de grootste Russische oliebedrijven, de groei van de productie in Rusland, wat het risico op een tekort aan bepaalde soorten ruwe olie ondersteunt. Anderzijds worden Russische leveringen nog steeds omgeleid naar Azië tegen kortingen, waardoor het algehele effect van de sancties op het wereldwijde aanbod wordt verzacht. Bovendien hebben bepaalde signalen over vooruitgang in handelsbesprekingen tussen de VS en de grootste handelspartners bijgedragen aan een positieve stemming op de oliemarkt.
In totaal zorgt de invloed van deze factoren voor een toestand die dicht bij overschot ligt: het aanbod van olie overschrijdt de vraag lichtjes, waardoor de prijzen worden afgeremd tegen een nieuwe rally. De beursnoteringen blijven aanzienlijk lager dan de pieken van voorgaande jaren. Een aantal analisten gelooft dat, bij voortzetting van de huidige trends, de gemiddelde prijs van Brent in 2026 kan dalen tot het bereik van $50–55 per vat.
Gasmarkt: comfortabele voorraden in Europa en gematigde prijzen
Op de gasmarkt ligt de focus nog steeds in Europa. De EU-landen zijn de winterperiode ingegaan met historisch hoge gasreserves: begin november waren de Europese UGS gevuld tot bijna 98% van de totale capaciteit, en in het eerste decennium van december blijft het voorraadniveau rond de comfortabele ~75%. Dit is aanzienlijk hoger dan de gemiddelde niveaus van voorgaande jaren en zorgt voor een betrouwbare buffer voor koude weersomstandigheden. De beursprijzen voor gas blijven relatief laag: januari-futures op de TTF-hub worden verhandeld rond de 27–28 €/MWh (ongeveer $340 per duizend kubieke meter), wat de balans tussen vraag en aanbod weerspiegelt. De aanhoudende instroom van vloeibaar aardgas (LNG) versterkt de stabiliteit van de markt: aan het einde van 2025 kan het totale LNG-import in Europa een recordniveau bereiken, ter compensatie van de daling van de leveringen van pijpleidinggas. Een potentieel risicofactor blijft de mogelijkheid van kouder weer of toenemende concurrentie om LNG vanuit Azië, maar op dit moment is de situatie gunstig voor consumenten. Gematigde gasprijzen helpen de kosten voor de industrie en energie in Europa aan het begin van de winter te verlagen.
Internationale politiek: sancties zonder versoepeling en nieuwe maatregelen op komst
Ondanks enige diplomatieke contacten heeft er geen merkbare versoepeling van het sanctiebeleid in de olie- en gassector plaatsgevonden. Integendeel, westerse landen geven signalen af over hun bereidheid om de beperkingen te verstrengen. Zo hebben de G7-landen en de EU in december onderhandelingen gevoerd over een nieuw sanctiepakket tegen Moskou. Volgens bronnen wordt overwogen vanaf 2026 een volledig verbod op maritieme leveringen van Russische olie in te voeren, wat het huidige prijsplafond van $60 per vat zou kunnen vervangen. Het doel van dergelijke maatregelen is om de exportinkomsten van Rusland verder te verminderen. De Amerikaanse autoriteiten hebben bovendien eind de herfst aanvullende sancties tegen Russische oliebedrijven ingevoerd, waardoor het voor hen moeilijker wordt om toegang te krijgen tot technologieën en financiering. Hierdoor blijft de onzekerheid voor de sector bestaan: aan de ene kant zijn er tot nu toe geen ernstige verstoringen in de leveringen opgetreden dankzij het herbouwen van logistieke ketens, aan de andere kant zorgt het vooruitzicht van nieuwe beperkingen ervoor dat marktdeelnemers voorzichtig blijven.
Een positief punt blijft de voortzetting van dialoogkanalen. Er blijven contacten bestaan tussen de relevante ministeries van Rusland en een aantal Aziatische landen die de energiestromen kunnen verlengen en de impact van sancties kunnen verzachten. Bovendien is er op mondiaal niveau een bepaalde verbetering van de handelsrelaties waarneembaar: de afname van spanningen tussen grote economieën (bijvoorbeeld de geleidelijke oplossing van handelsgeschillen tussen de VS en China) ondersteunt het vertrouwen van investeerders en de vraag naar energiebronnen. In de komende maanden zal de focus van de markten gericht zijn op de ontwikkeling van de sanctiesituatie: de uitvoering van nieuwe beperkingen of, omgekeerd, een pauze in sanctiedruk zal een aanzienlijke impact hebben op stemmingen en lange termijnstrategieën van energiebedrijven.
Azië: grote consumenten balanceren import en eigen productie
- India: geconfronteerd met de aanhoudende sanctiespogingen, streeft New Delhi ernaar om zijn energiebalans veilig te stellen. Een scherpe beëindiging van de import van Russische olie en gas is voor het land onaanvaardbaar, daarom blijven de Indiase autoriteiten Russische energiebronnen aankopen in een poging om gunstige voorwaarden te bereiken. Russische bedrijven bieden Indiase raffinaderijen aanzienlijke kortingen op de Brent-prijs (naar schatting rond de $4–6 per vat Urals), wat India in staat stelt om de import van olie en olieproducten te verhogen en zo in de binnenlandse vraag te voorzien. Tegelijkertijd zet India in op de ontwikkeling van de eigen hulpbronnenbasis: binnen het nationale programma voor de exploratie van diepzeevondsten voert het staatsbedrijf ONGC verkennende boringen uit in de Andamanenzee, en de eerste resultaten worden als veelbelovend beoordeeld. Succes in het vinden van nieuwe olie- en gasreserves zal op termijn de afhankelijkheid van het land van buitenlandse aanvoer verminderen.
- China: de grootste economie van Azië blijft vasthouden aan een multivalente strategie. Enerzijds is China nog steeds de grootste koper van Russische olie en gas, gebruikmakend van de situatie om zijn voorraden tegen acceptabele prijzen aan te vullen. In 2024 importeerde de Volksrepubliek China ongeveer 213 miljoen ton olie en 246 miljard kubieke meter aardgas (stijging van 1,8% en 6,2% ten opzichte van het voorgaande jaar), en in 2025 blijven de importvolumes op een hoog niveau met een lichte stijging. Anderzijds verhoogt Peking de binnenlandse productie: van januari tot oktober 2025 produceerde China ongeveer 200 miljoen ton olie (+1,2% j-o-j) en 320 miljard kubieke meter gas (+5,8% j-o-j). Hoewel het aandeel van de eigen productie toeneemt, is het land nog steeds voor ongeveer 70% afhankelijk van import voor olie en 40% voor gas. Om de energiezekerheid te verbeteren, investeert China in de ontwikkeling van velden, technologieën voor de verhoogde olieopbrengst en uitbreiding van opslaginfrastructuur. Zo blijven India en China - de sleutelspelers in de Aziatische regio - een dubbele rol vervullen op de TÉK-markten, waar ze actieve import van energiebronnen combineren met maatregelen voor de uitbreiding van de lokale productie.
Energietransitie: records VRE en de rol van traditionele generatie
De wereldwijde transitie naar koolstofarme energie is in 2025 nieuwe hoogtes bereikt. In veel landen zijn recordniveaus van elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen genoteerd - zonne- en windenergiecentrales stellen nieuwe maximalen op voor de opwekking. In de Europese Unie is de totale bijdrage van zonne- en windenergie in 2025 voor het eerst groter dan de elektriciteitsproductie van steenkool- en gasgestookte centrales, wat de trend van de afgelopen jaren voortzet om fossiele brandstoffen te verdringen. In de Verenigde Staten ligt het aandeel van hernieuwbare bronnen in de totale opwekking voortdurend boven de 30%, en de productie uit wind en zon heeft voor het eerst de elektriciteitsopwekking op kolencentrales overtroffen. China, de wereldleider op het gebied van VRE, heeft tientallen nieuwe gigawattcapaciteiten geïntroduceerd - in 2025 zijn er meer dan 100 GW aan zonnepanelen en windturbines geïnstalleerd, wat opnieuw nationale records heeft verbroken. Volgens het IEA hebben de totale investeringen in de wereldwijde energiesector in 2025 $3 triljoen overschreden, waarbij meer dan de helft van deze middelen naar VRE-projecten, modernisering van elektriciteitsnetten en energiesystemen voor opslag is gegaan.
Tegelijkertijd vereist de stabiliteit van het energiesysteem nog steeds de deelname van traditionele generatie. De groei van het aandeel van VRE creëert uitdagingen voor de energievoorziening: op momenten dat de zonne- of windopwekking vermindert, zijn er reservecapaciteiten nodig. In veel landen worden tijdens piekvraag en ongunstige weersomstandigheden gas- en zelfs kolencentrales opnieuw in bedrijf gesteld. Bijvoorbeeld, sommige Europese landen verhoogden vorig jaar tijdelijk de productie op kolencentrales tijdens windloze periodes, ondanks de ecologische kosten. Overheden en bedrijven ontwikkelen versneld energieopslagsystemen (industriële batterijen, waterkrachtcentrales) en slimme netwerken om de flexibiliteit en betrouwbaarheid van de energievoorziening te verbeteren. Experts voorspellen dat tegen het einde van het decennium hernieuwbare bronnen de grootste rol in de wereld zullen spelen bij de opwekking van elektriciteit, maar gedurende de transitiefase zal de noodzaak om gas- en andere traditionele centrales te ondersteunen blijven bestaan. Zo vordert de energietransitie gestaag, hoewel de balans tussen "groene" technologieën en klassieke hulpbronnen van cruciaal belang blijft voor de stabiliteit van de sector.
Kolen: stabilisatie van de markt bij aanhoudende vraag
De wereldwijde kolenmarkt laat in 2025 betrekkelijke stabiliteit zien te midden van de nog steeds hoge vraag. Ondanks de versnelde ontwikkeling van hernieuwbare energie blijft de kolenconsumptie aanzienlijk, vooral in de Aziatisch-Pacifische regio. China handhaaft de kolenverbranding op een bijna recordniveau - de jaarlijkse Chinese energieproductie verbruikt meer dan 4 miljard ton kolen, en de nationale productie (ongeveer 4,4 miljard ton per jaar) dekt nauwelijks aan de binnenlandse behoeften. India, dat over grote reserves beschikt, maakt ook actief gebruik van kolen: meer dan 70% van de elektriciteit in het land wordt geproduceerd in kolencentrales, en de absolute verbruiksindex van kolen groeit samen met de economie. Andere ontwikkelingslanden in Azië (Indonesië, Vietnam, Bangladesh, enz.) voeren projecten voor nieuwe kolencentrales uit om aan de groeiende vraag nach elektriciteit te voldoen.
Het aanbod op de wereldwijde kolenmarkt past zich aan aan de hoge vraag. De grootste exporteurs - Indonesië, Australië, Rusland, Zuid-Afrika - hebben de afgelopen jaren de productie en export van energiekolen verhoogd, waardoor de prijzen in een gematigd bereik zijn gebleven na de extreme schommelingen in 2022. In 2025 schommelen de prijzen voor energiekolen rond de $100–120 per ton, wat de balans tussen de belangen van consumenten en producenten weerspiegelt. Kopers verkrijgen brandstof tegen relatief acceptabele prijzen, terwijl mijnbouwbedrijven verzekerd zijn van een stabiele verkoop met voldoende winst. Veel landen kondigen langetermijnplannen aan om het aandeel van kolen te verminderen omwille van het klimaat, maar de komende 5-10 jaar zal kolen een belangrijke energiebron blijven voor miljarden mensen, vooral in Azië. Zo bevindt de kolenindustrie zich in een periode van relatieve evenwichtigheid: de vraag blijft hoog, de prijzen zijn gematigd, en ondanks de klimaatagenda blijft kolen een van de belangrijkste pijlers van de wereldwijde energievoorziening.
De Russische markt voor olieproducten: resultaten van maatregelen om prijzen te beheersen
Aan het einde van het jaar worden op de binnenlandse brandstofmarkt van Rusland de tussentijdse resultaten van de genomen noodmaatregelen geëvalueerd. In de herfst van 2025 heeft de overheid verschillende stappen ondernomen om de situatie te normaliseren, na een stijging van de groothandelsprijzen voor benzine naar recordniveaus:
- Beperkingen op de export van brandstoffen: het volledige verbod op de export van autobenzine en diesel, dat in september werd ingesteld, werd verlengd tot begin oktober en vervolgens geleidelijk versoepeld voor grote raffinaderijen. Bij een verbetering van de marktevenwichten kregen de grootste olieraffinaderijen toestemming om een deel van hun exportleveringen te hervatten, terwijl de beperkingen voor onafhankelijke handelaren en kleine raffinaderijen van kracht bleven.
- Controle op de distributie van middelen: als oorzaak van het aanbodtekort werden ongeplande stilleggingen van verschillende raffinaderijen (ongelukken en dronestrikes verstoorden het werk van grote fabrieken, wat leidde tot een afname van de brandstofproductie) vastgesteld. De autoriteiten hebben het toezicht op de distributie van olieproducten op de binnenlandse markt aangescherpt - producenten kregen de opdracht om in de eerste plaats te voldoen aan de behoeften van binnenlandse consumenten, en praktijken van aandelenhandel in brandstof tussen groothandelaren, die de prijzen opdreven, werden stopgezet. Samen met het Ministerie van Energie, de FAS en de beurs van St. Petersburg worden plannen ontwikkeld voor de overgang naar langlopende directe contracten tussen raffinaderijen en distributiebedrijven, om tussenpersonen uit de aanvoerketen te verwijderen.
- Subsidies en prijsondersteuning: de overheid blijft financiële steun bieden aan de sector. Het mechanisme van omgekeerde accijns op olie (de zogenaamde "demper") en directe subsidies aan olie raffineerders compenseren gedeeltelijk de gederfde inkomsten bij binnenlandse verkoop van brandstoffen, wat hen stimuleert om een groter volume olieproducten naar de binnenlandse markt te sturen.
Het geheel aan maatregelen heeft ervoor gezorgd dat acute tekorten aan brandstof zijn vermeden - tankstations in het hele land zijn voorzien van benzine en dieselbrandstof. Echter, het is niet gelukt om de prijsstijgingen volledig te beteugelen: volgens gegevens van Rosstat zijn de detailhandelsprijzen voor benzine in Rusland begin december met ongeveer 12% gestegen sinds het begin van het jaar, terwijl de totale inflatie ongeveer 5% bedraagt. Dit wijst erop dat brandstof tweemaal sneller in prijs is gestegen dan de algemene consumentenmand, wat aangeeft dat er nog steeds druk op de markt bestaat. De autoriteiten geven aan dat ze de situatie onder controle blijven houden: indien nodig kunnen de exportbeperkingen opnieuw worden verscherpt, en de sectorsteun zal naar verwachting worden verlengd. Al in december bespreekt de relevante taskforce onder leiding van vice-premier Alexander Novak aanvullende stappen - van de aanpassing van de demper tot het aanvullen van brandstofreserves - om herhaling van prijsstijgingen te voorkomen. De overheid is gericht op het waarborgen van een stabiele aanvoer van olieproducten op de binnenlandse markt en het behouden van prijzen voor eindgebruikers binnen aanvaardbare grenzen, ter minimalisatie van de risico's voor de economie en de sociale sfeer.
